DOLAR 32,3193 0.21%
EURO 35,1339 0%
ALTIN 2.295,180,79
BITCOIN 22872210.82683%
Rize
10°

AÇIK

SABAHA KALAN SÜRE

Dere Islahı yararlı mı, ZARARLI mı

Dere Islahı yararlı mı, ZARARLI mı

30 Ağustos 2023 15:13
Dere Islahı yararlı mı, ZARARLI mı
0

BEĞENDİM

DERE ISLAHI YARARLI MI, ZARARLI,MI ?

Bilindiği üzere dere yatakları ıslah çalışmaları, yerleşim alanları, ekilebilir araziler ve canlılara zarar vermesini önlemek amacıyla DSİ tarafından yaptırılmaktadır. Uygulamada ise  bu konuda amaca uygun bir etüt yapılmadan dere ıslah çalışmaları yapıldığına sıkça rastlamaktayız.

Bu yanlış uygulamalardan bir tanesi de Melyat Deresinde uygulanmaktadır.

 

 

Melyat Deresinde yapılan dere ıslah çalışmaları bilinenin aksine yarardan fazla zarar getiriyor.

 

 

Köylerimizde gerek muhtarların talebi ile gerek arazi sahiplerinin talebi ile derede bulunan taşları almak, dere yatağını kazımak, dere kenarlarına duvar yapmak üzerine sizler için uzun bir değerlendirme yazısı hazırladık.

 

 

Yüzyıllardır, insanoğlu müdahalesi olmadan geçmişte çok daha coşkulu akan deremize neler yapılıyor onları aktaralım size,

Merdivenli (melyat) mevkiinde yaklaşık 2 yıl önce yapılan dere ıslahının hatalı olduğu bu sayfalardan sizlere duyurmuştuk.

Şimdi Melyat Deresinin kaynağında Ceğalver dağı eteklerinde bulunan Levent Köyü sınırları içinde yer alan Demirciler Mahallesinden başlayarak, Erenler (Venekdere) Köyüne doğru, dere ıslah çalışmaları adı altında anlamsız inşaat faaliyetleri yürütülüyor.

Vadide yaşayan köylüler ve çevreye duyarlı  vatandaşlar aracılığı ile edindiğimiz bilgi ve fotoğraflar ile deremizde oluşan tahribatlar gün yüzüne çıkmıştır.

 

 

Tüm bildiklerinizi gözden geçirmeniz amacıyla hazırladığımız yazıyı sizler ile paylaşıyoruz.

 

SU

Su, Dünya üzerindeki en kullanışlı kaynaklardan birisidir. İçiyoruz, yıkanıyoruz, temizlikte, yemeklerimizi pişirmede ve daha birçok aktivitemizde onu kullanıyoruz. Çoğu zaman su; bizim için ferahlık, temizlik ve berraklık anlamlarını çağrıştırır. Fakat içmek, diş fırçamızı ya da aracımızı yıkamak için kullandığımızdan çok daha fazlası söz konusu olduğunda bu durum evleri yıkabilir, ağaçları köklerinden sökebilir hatta ölümlere bile sebebiyet verebilir.

 

Bu yazıda, suyun bu kadar hızlı karakter değiştirmesine nelerin sebep olduğunu ve bu karakter değişimi ortaya çıktığında bu durumun nelere mal olabileceğini inceleyeceğiz. Bununla birlikte, sel baskınlarının olumsuz etkilerine ve yapılaşmanın bazen nasıl sel felâketlerine yol açtığına da değineceğiz.

 

SEL BASKINLARININ SEBEPLERİ

Çok yüklü miktarda yağış getiren bir fırtına, genellikle sellerin en yaygın sebebidir. Ancak olay sadece bununla sınırlı değildir. Çoğu insanın aşina olduğu sel baskınları, genellikle belirli bir bölgeye kısa süre içerisinde aşırı miktarda yağış düşmesinden kaynaklanır. Bu durumda, nehirler ve dereler, kapasitesinden daha fazla su aldığından taşar.

 

Sel  baskınları, yalnızca doğal afet diyebileceğimiz bir durum değildir. Çünkü, selin  sebep olduğu hasar yalnızca taşıdığı su miktarıyla değil, karasal bölgenin bu su miktarıyla nasıl başa çıkabileceğiyle de ilgilidir. Yukarıda bahsettiğimiz gibi, selin  nedenlerinden birisi bölgedeki nehir ve dere yataklarının kapasitesidir. Fakat, aynı düzeyde önemli bir başka faktör ise, soğuruculuk yani emme kapasitesidir. Yağmur yağdığında, toprak adeta bir sünger görevi görür. Toprak, doygunluğa ulaştığında ise, artık yağan her miktar yüzeyde akıntılar oluşturmaya başlar.

 

 

İSTİNAF DUVARI BAZEN YARAR DEĞİL ZARAR GETİRİR

Benzer sorun, nehirler boyunca taşkınlıktan uzak tutmak için inşa edilmiş büyük duvarlarla da ortaya çıkabilir. Bu yapılar, nehirlerin doğal kapasitelerinden daha fazla su taşımalarına olanak sağlar. Ancak, bu duvarlar suyu bir bölgede tutmak için etkin bir yöntem olabilirken, setin ardında fazla suyu engelleyebileceğiniz bir önleminiz yoksa, daha büyük problemlere yol açarsınız. Duvarların bir başka tehlikesi de, tıpkı barajlar gibi yıkılabilirler. Bu durum meydana geldiğinde de, büyük miktarlardaki su kısa süre içerisinde yerleşim bölgelerine akar. Bu durum da sel baskınların en tehlikelilerinden birisidir.

 

HASARLAR

Sel baskınlarının en kötü hasarlarından birisi olan yaşam ve ev kayıplarının birincil nedeni kaynağından sapmış suyun sahip olduğu akış kuvvetidir. Yaklaşık 61 santimetre yüksekliğindeki suya sahip bir sel baskını, bir arabayı yıkama gücüne sahip kuvvet uygulayabilir, 15 cm yüksekliğindeki suya sahip bir sel baskını sizi etrafa savurabilir. Ancak, çoğu durumda bir akarsu bile sizi savuracak kadar güçlü değildir.

 

Peki sel  suları neden bu kadar farklı davranır?

Sel suları, oldukça tehlikelidir, çünkü sıradan bir akarsudan ya da durgun bir denizden çok daha fazla bir basınç uygulayabilir. Bu durum, birçok sel sırasında oluşan su hacmindeki büyük farklardan kaynaklanmaktadır. Bir sel baskınında, başka bir bölgede hiç su kalmazken bütün su bir bölgede toplanabilir. Su, oldukça ağırdır, bu yüzden yolunu bulduğunda çok hızlı akar. Bir bölge boyunca su hacmindeki fark ne kadar büyük olursa, hareket kuvveti de o kadar fazla olur.

 

 

En tehlikeli sel baskınları ise, ani ve yoğun bir su birikmesi sonucu oluşan ani sel baskınlarıdır. İster aşırı yağıştan ister başka sebeplerden olsun, su birikmeye başladıktan hemen sonra bir bölgeye sel baskını olur. Ve insanlar çoğunlukla bu baskınların geldiğini fark etmez. Ancak, şehirdeki alt yapılaşma fazla su ile başa çıkabilecek şekilde inşa edilmediğinde, ani sel baskınları sokakları güçlü akan nehirler haline sokabilir, araçları tersine çevirebilir, evlerin yıkılmasına, betonlaşmadan kaynaklı yeterince kök salamayan ağaçların devrilmesine ve pek çok canlının ölümüne sebep olur. Özellikle de dağ ya da tepe yamaçlarındaki yerleşim bölgelerinde, dağ ya da tepelerde biriken yağış hızlı ve güçlü bir akıntı ile aşağılara ulaşarak önüne çıkan her şeye zarar verebilir.

 

 

Amaç Nedir?

Bir dere yatağının bir yanına, her ne sebeple olursa olsun aniden bir istinat duvarı çekiliyor ve selden korunulacağı sanılıyor.

 

Depremin önüne nasıl geçilemiyorsa, SEL in de önüne geçilemez. Dere yağını değiştirmek, Derenin doğal akışının dışına çıkmasına sebep olmaz, derenin akış hızını arttırmaktan başka bir işe yaramaz.

 

Dere (SEL) ile bugün yarın başa çıktığını düşünmek, çok büyük bir hatadır. Unutmayın ki dereden, denizden aldığınızı, er ya da geç doğa sizden daha acımız bir şekilde geri alacaktır.

 

Dere içinde bulunan büyük taşlar, sel sırasında derenin akış hızını keseceği unutulmamalıdır. Derenin sağa sola dönerek denize ulaşmasından daha doğal bir durum olamaz.

 

DERE İÇİNDEKİ TAŞLARIN ALINMASI, DERE YATAĞININ DEĞİŞTİRİLMESİ, DERENİN SAĞINA SOLUNA İSTİNAT DUVARI YAPILMASI DERENİN AKIŞ HIZINI ATTIRACAĞI UNUTULMAMALIDIR.  DAHA HIZLI AKAN DERE ÖNÜNE NE GELİRSE YOK EDİP GEÇECEĞİ DE AŞİKARDIR.

 

Mevcut yapılaşmada, gerekli kum-çakıl, istendiği gibi ve miktarda, mühendislik uygulamalarına aykırı şekilde (YER – ZAMAN – MİKTAR HATALARI) alınıyor. Köprü ayakları civarı iyice oyuluyor. Kesitler ve dere yatakları dengesi bozuluyor. Bir sonraki sel felaketine hazırlık yapılıyor. Örneğin, 1981 sel felaketi ve Rize (Pazar) de 27 can kaybı, 1982 sel felaketi ve Rize (İkizdere) de 8 ölü, 1990 Trabzon ve civarı sel felaketi ve 56 can kaybı, 1998 Trabzon (Başköy) de 47 ölü, 2001 sel felaketi ve Rize (Güneysu) da 10 can kaybı, 2002 sel ve heyelanlarıyla Rize (Taşlıdere ve Çayeli) de 32 can kaybı….

Dere yataklarına yapılmış yapılar, derelerin üstleri kapatılarak-dere yatağı betonlaştırılarak suyun doğal yollarla denize ulaşması engellenmekte, doğal bitki örtüsü yok edilmekte, dolgu alanlarla adeta sellere karşı savunmasız hale getirilmektedir.

 

Sonuç olarak; deremizin içinde beton duvarlar örme sizin tarlanızı, yolunuzu, evinizi bugün koruyabilir. Peki yarın!

 

Melyatderesi Derneği olarak, ilgili kurumlara itiraz dilekçemizi verdik, bu tür faaliyetlere doğamızı korumak adına her daim itiraz edeceğiz.

Bu süreçte  asıl görev, Muhtarımıza ve yöre halkımıza düşmektedir.

 

Yüzyıllardır duvarı olmayan, Dereye duvar çekmek niye ,

Dereye dozer sokmak niye,

Alabalıkların yaşadığı yerleri çimento ile doldurmak niye.

Yağsın yağmur, çağlasın dere,

Deremizi yok etmek niye…

 

Derleyen: Yakup ASMALI

 

 

 

 

Kaynaklar:

– İnşaat Mühendisliği Bölümü  Prof. Dr. Hızır ÖNSOY – Daha Çok Beton, Daha Çok Sel Felaketi. 350ankara.org.

-İklim Değişiklikleri ve Etkileri: Meteorolojik Afetler. TMMOB AFET SEMPOZYUMU / Prof. Mikdat Kadıoğlu. http://www.imo.org.tr/resimler/ekutuphane/pdf/3889.pdf (accessed July 27, 2017)

– The Science of Floods. Pbs.org. http://www.pbs.org/newshour/extra/1997/09/the-science-of-floods/ (accessed July 27, 2017)

-Better Prediction Sought for Devastating Floods. LiveScience. https://www.livescience.com/10567-prediction-sought-devastating-floods.html (accessed July 27, 2017)

– The Science of Flash Floods. LiveScience. https://www.livescience.com/6592-science-flash-floods.html (accessed July 27, 2017)

-How Floods Work. HowStuffWorks. http://science.howstuffworks.com/nature/natural-disasters/flood.htm (accessed July 27, 2017)

– Cevat Geray: İstanbul’u bekleyen kaostur. Gazete Duvar/ İrfan Aktan. http://www.gazeteduvar.com.tr/yazarlar/2017/07/28/cevat-geray-istanbulu-bekleyen-kaostur/ (accessed July 27, 2017)

– A future of more extreme floods, brought to you by climate change. Verge.com. https://www.theverge.com/2017/5/18/15658342/flooding-sea-level-rice-melting-ice-climate-change-extreme (accessed July 27, 2017)

– Flood Safety Tips. NationalGeographic. http://www.nationalgeographic.com/environment/natural-disasters/flood-safety-tips/(accessed July 27, 2017)


                    

En az 10 karakter gerekli
Tüm Yorumlar (2)
  • Yaşar Ökten

    Yerel Yönetim ve Yerel Halk kendi yöresinin güzelliğinin kaybolmasına ses çıkaramıyor veya elinden bir şey gelmiyorsa ve yöre insanının tabii güzelliğin gitmesinin ardından sadece oturup ağlıyorsa yapacak gene bişey vardır… Yönetimi değiştirmek gene halkın elindedir…

    Yanıtla
    +0
    -0
  • Hamdi akardaş

    Bizim özgürlüğümüzü kisitladılar şimdide derelerimizle uğraşıyorlar. Derelerimiz özgür aksın. Melyat deresi özgür aksın.

    Yanıtla
    +0
    -0


HIZLI YORUM YAP

300x250r
300x250r

Veri politikasındaki amaçlarla sınırlı ve mevzuata uygun şekilde çerez konumlandırmaktayız. Detaylar için veri politikamızı inceleyebilirsiniz.